Успаміны пра той грозны час жывуць у душы палачаніна, удзельніка Вялікай Айчыннай вайны Віктара Кузьміча Сісковіча. Хіба можна забыць гора аднавяскоўцаў, якія перажылі фашысцкую акупацыю і страту родных, палаючыя вёскі, гібель сяброў-партызан, выгнанне фашыстаў з роднай зямлі, франтавыя дарогі і радасць перамогі?! Нагадваюць аб перажытым і ратныя ўзнагароды: ордэн Айчыннай вайны II ступені, медалі «За ўзяцце Берліна», Жукава, «За перамогу над Германіяй», да якіх у мірны час дадаліся юбілейныя медалі і медалі трох ступеняў «За бездакорную службу».
Віктар Кузьміч родам з Ушаччыны. Калі пачалася вайна, яму не было і 13. Але калі на тэрыторыі раёна сталі стварацца партызанскія атрады, і ў лес ваяваць з фашыстамі сышлі бацька і старэйшы брат Сяргей, ён таксама хацеў да іх далучыцца разам з сябрамі. Але ў атрад іх не ўзялі, матывуючы адмову тым, што ў іх няма зброі. Тады Віктар загарэўся ідэяй у што б там ні стала яе здабыць. Дачуўшыся, што пад Полацкам ёсць склады са зброяй, ён разам з сябрам пешшу адправіўся ў няблізкі 30-кіламетровы шлях. Каля вёскі Мяругі яны сустрэліся з партызанамі, якія разгарнулі пацаноў назад. Моцна дасталася яму тады ад маці за гэтую задуму! Але ў 1943 годзе падлеткі свайго дамагліся: іх прынялі ў партызанскі атрад брыгады імя К. Е. Варашылава пад камандаваннем Д. В. Цябута. Праўда, зброі не даверылі, а вось капаць акопы, выконваць гаспадарчыя працы яны цалкам маглі. І вельмі ганарылiся, што таксама карысныя ў барацьбе з фашыстамі.
Напярэдадні святкавання Дня перамогі Віктара Кузьміча Сісковіча наведалі супрацоўнікі Полацкага аддзела Дэпартамента аховы В. В. Залеўскі (з дочкамі Каралінай і Сафіяй) і Л. Р. Бурдзенка.
Блакада Да пачатку вясны 1944-га да межаў Полацка-Лепельскай партызанскай зоны былі сцягнуты вялізныя сілы суперніка для правядзення карнай аперацыі пад цынічнай назвай «Вясновае свята». У яе задачы ўваходзіла цалкам ачысціць Полацка-Лепельскую зону як ад партызан, так і ад мірнага насельніцтва. Усіх працаздольных і дзяцей меркавалася вывезці ў Германію, астатніх - знішчыць. Цяжкія кровапралітныя баі ва Ушацкіх лясах працягваліся амаль 25 дзён. Але сілы былі няроўнымі, і да канца красавіка карнікам удалося скараціць мяжу партызанскай абароны да 20 км. Рэшткі партызанскіх брыгад апынуліся сканцэнтраванымi на невялікім пятачку ў Матырынскiм лесе. Камандаванне аператыўнай групы прыняло рашэнне сабраць ва ўдарны кулак лепшых байцоў і ў ноч з 4 на 5 мая паспрабаваць вырвацца з блакады на ўчастку паміж вёскамі Паперына і Новая Вёска, дзе абарона немцаў была моцна ўмацавана і дзе яны не чакалі народных мсціўцаў.
Партызаны панеслі велізарныя страты, але, вырваўшыся з блакады, працягвалі змагацца з акупантамі, адышоўшы ў іншыя раёны Віцебшчыны, да злучэння з часцямі Чырвонай арміі.
Вось як запомніўся легендарны прарыў Віктару Кузьмічу: «Пачалася страляніна. Мінамётна-кулямётны агонь станавіўся ўсё мацней. Групамі і ў адзіночку людзі з розных брыгад, упершыню бачыўшыя адзін аднаго, беглі наперад. Потым змяшаліся нашы і немцы, цяжка было разабраць, дзе свой, дзе вораг. Многія засталіся там назаўсёды...».
Дайшоў да Эльбы У чэрвені 1944 года, калі пачалося вызваленне Беларусі, Віктар стаў стралком 171-й стралковай дывізіі 153-га стралковага палка 1-га Беларускага фронту. Малады баец удзельнічаў у вызваленні Польшчы, фарсіраванні ракі Одэр, штурме Берліна. Быў паранены, пасля шпіталя зноў стаў у строй. «Дайшоў да Эльбы, дзе адбылася сустрэча з войскамі саюзнікаў, - успамінае Віктар Кузьміч. - Тут я скончыў вайну і сустрэў Дзень Перамогі. Потым па распараджэнні камандавання нас павінны былі перакінуць у Японію, але ў верасні яна капітулявала, і ў кастрычніку 1945 гады я вярнуўся дадому».
У мірныя гады Да радасці салдата-пераможцы, яго родная вёска ацалела, з фронту вярнуліся бацька і брат. У першыя пасляваенныя гады жыццё было нялёгкiм, але людзі працавалі з энтузіязмам, падтрымліваючы адзін аднаго. У 1949 году Віктара Кузьміча прызвалі на тэрміновую ваенную службу, якая праходзіла ў Ленінградзе, а затым у Міргарад (Украіна). Праз 4,5 года ён зноў вярнуўся дамоў і пачаў працаваць брыгадзірам у калгасе. Побач, у суседняй вёсцы, спадабалася яму дзяўчына Фаіна, у 1953 годзе маладыя згулялі вяселле, нарадзіліся тры сыны. А ў 1961-м Віктар Кузьміч разам з сям'ёй пераехаў у Полацк, дзе паступіў на службу ў Полацкі ГАУС. Затым на працягу 23 гадоў (да выхаду на заслужаны адпачынак у 1988 годзе) працаваў на пасадзе міліцыянера па ахове банка.
Галоўнае багацце Гады бяруць сваё. Раней Віктар Кузьміч пастаянна прымаў удзел у мітынгах, прысвечаных Дню Перамогі, мерапрыемствах, куды яго запрашалі супрацоўнікі Полацкага аддзела Дэпартамента аховы. Зараз жа яны наведваюць яго на даму з віншаваннямі і падарункамі, кранальнымі бываюць і сустрэчы з маладым пакаленнем - гімназістамі. Заўсёды побач з ім жонка Фаіна Лявонцьеўна, у снежні споўніцца 68 гадоў іх сумеснага жыцця. Сёння галоўнае багацце ў дзядулі з бабуляй - 5 унукаў і 4 праўнука, якія пра іх памятаюць, прыязджаюць, пастаянна тэлефануюць. Удзячны яны любімаму ўнуку Валодзю за дапамогу, увагу і клопат. «Жадаю маладому пакаленню ніколі не ведаць вайны, - кажа Віктар Кузьміч. - І берагчы мір на роднай зямлі».
Крыніца: https://www.pvestnik.by/
