Гэтая акцыя зарэкамендавала сябе як значная падзея ў барацьбе за чыстае паветра і ўстойлівае развіццё гарадоў.
У Рэспубліцы Беларусь акцыя "Дзень без аўтамабіля" была ўпершыню праведзена 22 верасня 2008 года. Яе арганізавалі Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя ў супрацоўніцтве з Міністэрствам транспарту і камунікацый, пры актыўнай падтрымцы мясцовых выканаўчых камітэтаў. З часам акцыя стала традыцыяй, якая спрыяе павышэнню экалагічнай свядомасці сярод грамадзян.
Тэма 22 верасня 2025 года — "Мабільнасць для кожнага". Гэты дэвіз як ніколі актуальны ў сучасным свеце, дзе транспартная сістэма становіцца не проста спосабам перамяшчэння, а пытаннем сацыяльнай справядлівасці і роўных магчымасцяў.
Сёння мы сутыкаемся з парадоксам: пры нябачанай раней разнастайнасці транспартных опцый мільёны людзей па-ранейшаму пакутуюць ад "транспартнай беднасці". Пажылыя людзі не могуць дабрацца да паліклінікі, жыхары спальных раёнаў марнуюць гадзіны на дарогу да працы, мамы з каляскамі вымушаныя пераадольваць лесвіцы замест пандусаў. У эпоху цыфравізацыі многія сутыкаюцца з новай праблемай "лічбавым выключэннем", калі складаныя мабiльныя праграмы для выкліку таксі або планавання маршрутаў становяцца непераадольным бар'ерам.
Сучасны падыход да мабільнасці прадугледжвае значна больш, чым проста наяўнасць транспарту. Стварэнне інклюзіўнай сістэмы, дзе:
- аўтобусы абсталяваны для калясак і людзей з абмежаванай рухомасцю;
- велапаркоўкі размешчаны побач з прыпынкамі грамадскага транспарту;
- лічбавыя сэрвісы зразумелыя людзям усіх узростаў;
- кошт праезду не становіцца перашкодай для паездкі да ўрача або на сумоўе.
Асаблівае значэнне гэтая тэма набывае ў кантэксце малых гарадоў і сельскай мясцовасці. У той час як мегаполісы ўкараняюць шэрынгавыя сэрвісы і "разумныя" святлафоры, многія невялікія населеныя пункты сутыкаюцца са скарачэннем маршрутаў і раскладаў. Тыдзень мабільнасці — 2025 заклікае разглядаць транспартную сістэму як адзіны арганізм, дзе рашэнні прымаюцца з улікам патрэб усіх тэрыторый — ад цэнтральных раёнаў да перыферыі.
Найважнейшы аспект — бяспека. Добра асветленыя прыпынкі, прадуманыя пешаходныя пераходы, абароненыя веладарожкі — усё гэта стварае асяроддзе, у якім людзі адчуваюць сябе камфортна, незалежна ад узросту, фізічных магчымасцяў або часу сутак.
2025 год стане пераломным для транспартнай палітыкі многіх краін. Ужо сёння фінансуюцца інавацыйныя лакальныя праекты — ад каршэрынгу для маламаёмных да "школьных аўтобусаў" на электрычнай цязе. Гэтыя ініцыятывы даказваюць: мабільнасць можа і павінна быць інструментам сацыяльнай згуртаванасці.
Дзень без аўтамабіля — гэта не проста магчымасць правесці адзін дзень без машын, гэта шанец усвядоміць, як нашы паўсядзённыя звычкі ўплываюць на навакольнае асяроддзе. Удзел у гэтай акцыі дазваляе кожнаму ўнесці свой уклад у паляпшэнне якасці паветра і стварэнне камфортнага гарадскога асяроддзя.
Наваполацкая гарадская і раённая
інспекцыя прыродных рэсурсаў і
аховы навакольнага асяроддзя
крыніца Экаiнфа
(https://ecoinfo.bas-net.by/calendar/world-car-free-day.html)
