У сувязі з прыняццем Закона ад 12.07.2025 № 90-З "Аб змяненні законаў па пытаннях дзяржаўнага сацыяльнага страхавання і пенсійнага забеспячэння" плацельшчыкі падатку на прафесійны даход (самазанятыя) атрымалі новую магчымасць – права даплаціць узносы на пенсійнае страхаванне ў ФСАН для поўнага фарміравання страхавога стажу.
Даведачна. У 2025 годзе для рэалізацыі права на працоўную пенсію неабходна наяўнасць страхавога стажу з выплатай узносаў – 20 гадоў.
Для таго каб атрымаць 1 год страхавога стажу, узносы на пенсійнае страхаванне павінны быць выплачаныя ў памеры 29% ад 12 мінімальных заробкаў (МЗП) за год.
Дадатковыя ўзносы выплачваюцца не пазней за 31 сакавіка года, наступнага за справаздачным. Абавязковыя страхавыя ўзносы за 2024 год можна выплаціць не пазней за 30 верасня 2025 г.
2. Выплата страхавых узносаў індывідуальнымі прадпрымальнікамі
Для індывідуальных прадпрымальнікаў (ІП), якія выплачваюць падаходны падатак, уводзіцца дыферэнцыраваны парадак выплаты ўзносаў у бюджэт фонду (п.3 арт. 9 Закона № 118-З "Аб узносах у бюджэт дзяржаўнага пазабюджэтнага фонду сацыяльнай абароны насельніцтва Рэспублікі Беларусь").
Калі ў ІП даход у каляндарным годзе склаў менш за 12 мінімальных заработных плат (МЗП), устаноўленых у снежні справаздачнага года, узносы будуць выплачвацца з фактычнага даходу.
Пры даходзе за каляндарны год у памеры 12 мінімальных заработных плат і вышэй узносы будуць выплачвацца зыходзячы з памераў не менш за 12 МЗП.
Прыбыткам з'яўляецца падатковая база падаходнага падатку з фізічных асоб, вызначаная пасля выключэння расходаў у адпаведнасці з арт. 205 Падатковага кодэкса Рэспублікі Беларусь.
Для плацельшчыкаў адзінага падатку мінімальны памер узносаў складзе 35% ад МЗП за перыяды выплаты адзінага падатку.
Звесткі аб даходах ІП штогод, не пазней за 1 сакавіка года, наступнага за справаздачным, будуць атрыманыя Фондам сацыяльнай абароны насельніцтва з Міністэрства падаткаў і збораў. На падставе гэтых дадзеных Фонд разлічыць суму узносаў, належачую да выплаты, і пасля пералічэння гэтай сумы плацельшчыкам узносаў, самастойна запоўніць форму ПУ-3 "Iндывідуальныя звесткі".
Акрамя таго зменены тэрмін выплаты ўнёскаў у ФСАН для ІП. Цяпер выплаціць узносы ІП можа цягам справаздачнага года, але не пазней 31 сакавіка года, наступнага за справаздачным.
3. Заробак "у канвертах"
Сур'ёзныя змены зведаў Закон у частцы выплат схаванай заработнай платы або так званай зарплаты "ў канвертах". Вызначаны парадак налічэння ўзносаў у ФСАН у выпадку, калі выяўлены факт такой выплаты. Да схаванай заработнай платы адносяцца выплаты работнікам па працоўных і грамадзянска-прававых дагаворах без поўнага і своечасовага яе адлюстравання працадаўцам у падатковым і (або) бухгалтарскім уліку.
Згодна з унесенымі зменамі, аб'ектам для налічэння такіх узносаў з'яўляецца фактычна выплачаная сума схаванай заработнай платы, але не менш за 1/30 пяціразовай велічыні сярэдняй заработнай платы (СЗП) работнікаў у рэспубліцы за месяц, які папярэднічае месяцу ўстанаўлення факта схаванай заработнай платы, за кожны каляндарны дзень выплаты схаванай заработнай платы. Для работнікаў, якія атрымліваюць заробак "у канвертах", у страхавым стажы для прызначэння працоўнай пенсіі будуць улічвацца выплаты з памеру МЗП.
Напрыклад: выяўлены факт выплаты заработнай платы грамадзяніну без адлюстравання ва ўліку, даход атрыманы за працу з 01 па 30 верасня 2025 года ў суме 100 рублёў. Органам фонду будзе даналічана узносаў у суме 4851,7 рублёў (СЗП 2772,4 руб.*5*35%).
4. Устаноўлены тэрміны вяртання нядоімкі, якая ўзнікла пры пераразліку бальнічных і непрынятых да заліку дапамог
З 18.08.2025 замацаваны абавязак плацельшчыкаў узносаў кампенсаваць залішне выплачаныя сумы дапамог па часовай непрацаздольнасці, цяжарнасці і родах на падставе апавяшчэнняў, атрыманых ад органаў ФСАН, не пазней за дзень, наступны за ўстаноўленым днём выплаты заработнай платы за апошні месяц квартала ўтварэння нядоімкі перад бюджэтам ФСАН.
На суму нядоімкі, якая ўзнікла пры пераразліку бальнічных, будзе налічвацца пеня з дня, наступнага за ўстаноўленым днём выплаты заработнай платы за апошні месяц квартала ўтварэння нядоімкі.
Звяртаем увагу грамадзян на парадак разліку сярэднядзённага заробку для разліку дапамог па часовай непрацаздольнасці ў мэтах выключэння пераплат. Дапамога прызначаецца толькі па асноўным месцы працы з улікам заробку ва ўсіх наймальнікаў зыходзячы з заробку за 18 каляндарных месяцаў, якія папярэднічаюць кварталу, у якім паўстала права на дапамогі, у тым ліку за час працы па працоўных дагаворах у іншых плацельшчыкаў. У выпадку захворвання грамадзяніна які працуе па вонкавым сумяшчальніцтве, ён абавязаны прадаставіць лісток непрацаздольнасці па асноўным месцы працы і даведку аб часовай непрацаздольнасці па месцы працы па сумяшчальніцтве.
