Прававую аснову дзейнасці па недапушчэнні рэабілітацыі нацызму складаюць Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь, Закон Рэспублікі Беларусь "Аб недапушчэнні рэабілітацыі нацызму" і іншыя акты заканадаўства.
Нацызм - таталітарная ідэалогія (дактрына) і практыка яе прымянення гітлераўскай Германіяй, яе саюзнікамі і сатэлітамі з 1933 па 1945 год, звязаныя з таталітарнымі тэрарыстычнымі метадамі ўлады, афіцыйнай градацыяй усіх нацый па ступені паўнавартаснасці, прапагандай перавагі адных нацый над іншымі, якія суправаджаліся злачынствамі супраць міру і бяспекі чалавецтва, ваеннымі і іншымі злачынствамі, усталяванымі прысудам Міжнароднага ваеннага трыбунала для суда і пакарання галоўных ваенных злачынцаў еўрапейскіх краін восі.
Рэабілітацыя нацызму - дзеянні, учыненыя публічна альбо з выкарыстаннем публічна дэманструемага твора, або сродкаў масавай інфармацыі, або глабальнай кампутарнай сеткі Інтэрнэт, ці іншай інфармацыйнай сеткі, якія выяўляюцца ў:
- апраўданні ідэалогіі (дактрыны) і практыкі нацызму, прызнанні іх правільнымі, маючымi патрэбу ў падтрымцы і годнымі пераймання, а таксама ў распаўсюдзе ідэалогіі нацызму;
- адабрэнні або адмаўленні злачынстваў супраць міру і бяспекі чалавецтва, ваенных і іншых злачынстваў, устаноўленых прысудам Міжнароднага ваеннага трыбунала альбо прысудамі нацыянальных, ваенных або акупацыйных трыбуналаў, заснаванымі на прысудзе Міжнароднага ваеннага трыбунала;
- апраўданні асоб і (або) структур альбо арганізацый, прызнаных злачыннымі альбо вінаватымі ў здзяйсненні злачынстваў прысудам Міжнароднага ваеннага трыбунала альбо прысудамі нацыянальных, ваенных або акупацыйных трыбуналаў, заснаванымі на прысудзе Міжнароднага ваеннага трыбунала, а роўна супрацоўнічалі з такімі асобамі і (або) структурамі альбо арганізацыямі на акупаванай тэрыторыі СССР у гады Другой сусветнай вайны палітычных і ваенных арганізацый, а таксама асоб, якія ўдзельнічалі ў дзейнасці такіх палітычных і ваенных арганізацый і выконвалі альбо наўмысна садзейнічалі выкананню злачынных загадаў асоб і (або) структур альбо арганізацый, указаных у гэтым абзацы, у любой форме;
- гераізацыі нацысцкіх злачынцаў і іх памагатых — наўмысным праслаўленні іх, а таксама ўчыненых імі злачынстваў.
Артыкул 130 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь прадугледжвае адказнасць за наўмысныя дзеянні, накіраваныя на ўзбуджэнне расавай, нацыянальнай, рэлігійнай альбо іншай сацыяльнай варожасці або варожасці па прыкмеце расавай, нацыянальнай, рэлігійнай, моўнай ці іншай сацыяльнай прыналежнасці - караюцца штрафам, або арыштам, або абмежаваннем волі на тэрмін да пяці гадоў, або пазбаўленнем волі на той жа тэрмін.
Заўвага. Пад іншай сацыяльнай прыналежнасцю ў гэтым артыкуле разумеецца прыналежнасць асобы да пэўнай сацыяльнай групы па прыкмеце полу, узросту, прафесіі, роду заняткаў, месца жыхарства і іншай сацыяльна-групавой ідэнтыфікацыі.
Артыкул 130-1 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь прадугледжвае адказнасць за наўмысныя дзеянні па рэабілітацыі нацызму — караюцца штрафам, або арыштам, або абмежаваннем волі на тэрмін да пяці гадоў, або пазбаўленнем волі на той жа тэрмін.
Артыкул 19.10 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях прадугледжвае адказнасць за прапаганду або публічнае дэманстраванне, выраб, распаўсюджванне нацысцкай сімволікі або атрыбутыкі (у тым ліку з выкарыстанне глабальнай камп'ютарнай сеткі Інтэрнэт або іншай інфармацыйнай сеткі) - цягнуць накладанне штрафу ў памеры да дзесяці базавых велічынь з канфіскацыяй прадмета адміністрацыйнага правапарушэння, або грамадскія работы або адміністрацыйны арышт;
на індывідуальнага прадпрымальніка - накладанне штрафу ў памеры да пяцідзесяці базавых велічынь;
на юрыдычную асобу - да двухсот базавых велічынь.
Даведачны. Не з'яўляюцца адміністрацыйнымі правапарушэннямі публічнае дэманстраванне, выраб, распаўсюджванне нацысцкай сімволікі або атрыбутыкі, а роўна захоўванне або набыццё такой сімволікі або атрыбутыкі ў мэтах распаўсюджвання пры ажыццяўленні ў адпаведнасці з заканадаўствам дзейнасці ў галіне тэатральнага, музычнага, цыркавога і выяўленчага мастацтва, бібліятэчнай справы, кінематаграфічнай дзейнасці, музейнай справы, арганізацыі і правядзення культурна-відовішчных, відовішчных і іншых культурных мерапрыемстваў, выдавецкай справы, адукацыйнай дзейнасці, навуковай дзейнасці, калекцыянавання культурных каштоўнасцяў, сродкаў масавай інфармацыі пры адсутнасці прыкмет прапаганды нацысцкай сімволікі або атрыбутыкі.
Калі асоба двойчы на працягу аднаго года падвяргалася адміністрацыйнаму спагнанню за здзяйсненне адміністрацыйных правапарушэнняў, прадугледжаных артыкулам 19.10 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях, і на працягу года пасля накладання другога адміністрацыйнага спагнання за такія дзеянні зноў іх здзейсніла, то такія дзеянні цягнуць крымінальную адказнасць па арт.341-1 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь - прапаганда або публічнае дэманстраванне, выраб, распаўсюджванне нацысцкай сімволікі або атрыбутыкі. Караюцца штрафам, або арыштам, або абмежаваннем волі на тэрмін да трох гадоў, або пазбаўленнем волі на тэрмін да чатырох гадоў.
За бягучы год у Полацкім РАУС зарэгістравана 2 адміністрацыйныя матэрыялы па ч.1 арт. 19.10 КоАП Рэспублікі Беларусь, у двух выпадках палачане размясцілі і захоўвалі ў адкрытым доступе ў глабальнай камп'ютарнай сетцы Інтэрнэт у сацыяльнай сетцы на асабістай старонцы публікацыі, якія змяшчаюць нацысцкую сімволіку. Адзін са зламыснікаў атрымаў адміністрацыйнае спагнанне ў выглядзе штрафу, другі адміністрацыйны арышт.
Начальнік Полацкага РАУС В. А. Петку
