900-гадовы Полацкі храм сёння адкрыўся пасля рэканструкцыі, якая доўжылася каля чвэрці стагоддзя. Гэта істотны ўклад ва ўмацаванне гістарычнай памяці - аб гэтым гаворыцца ў звароце Прэзідэнта жыхарам і гасцям Полацка ў сувязі з завяршэннем рэстаўрацыі.
"Полацкая зямля – калыска дзяржаўнасці і праваслаўнай веры беларускага народа. Менавіта тут дзевяць стагоддзяў таму была ўзведзена Спаса-Праабражэнская царква, першы камень у падмурак якой закладзены прападобнай Еўфрасінняй Полацкай. Манастыр стаў духоўным цэнтрам прыцягнення для пілігрымаў з усяго свету. Шматвяковая гісторыя манастыра сведчыць аб сіле веры ў Бога і яго дапамозе ў добрых справах у імя Айчыны", - адзначыў кіраўнік дзяржавы. Маштабныя работы па рэстаўрацыі Спаса-Праабражэнскай царквы ўвайшлі ў актыўную фазу дзякуючы ўдзелу Прэзідэнта, які пабываў тут і ўбачыў, у якім стане знаходзілася святыня.
Пра тое, што аб'ядноўвае цэлыя пакаленні, і што па-сапраўднаму свята і бясцэнна для беларусаў - Вольга Маслоўская.
Тут моляцца аб кожным з нас. Спаса-Еўфрасіннеўскі манастыр – вялікая каштоўнасць праваслаўнага свету і сведчанне дабрынi Прападобнай. У стагоддзях, абыходзячы ліхалецці, да нашых дзён захавалася Спаская царква. Сціплая, увянчаная адзіным купалам, яна памятае шэпт малітваў Прападобнай.
Вольга Маслоўская, карэспандэнт:
Амаль цалкам, ад падэшвы сцен да купала, у храме XII стагоддзя захаваўся фрэскавы роспіс. Раскрываць яго фрагменты пачалі яшчэ ў 1992 годзе. Пазней ужылі новыя тэхналогіі, якія дазваляюць не змываць, а адслойваць пазнейшы жывапіс. Яго перанеслі на спецыяльную аснову і сёння экспануюць у Мастацкай галерэі ў Полацку.
Храм узведзены дойлідам Іаанам – на жаль, нам вядома толькі імя архітэктара. Але яго талент дзівіць і праз 9 стагоддзяў. Падчас археалагічных раскопак ля сцен старажытнай царквы вучоныя сутыкнуліся з сапраўднымі сенсацыямі. Паднялі актавую пячатку Прападобнай і чарцёж аднаго з полацкіх храмаў на плінфе. А з паўднёвага боку храма выявілі падземную царкву - збудаванне, унікальнае для Усходняй Еўропы таго часу.
Сяргей Лалазараў, кіраўнік па рэстаўрацыі фрэскавага роспісу:
Было бачна, што дойлід Іаан уносіў нейкія папраўкі і рабіў змены ўжо падчас будаўніцтва. У такім аб'ёме такіх старажытных арыгінальных збораў і какошнікаў няма. А какошнікі, дарэчы, гэта першыя вядомыя ў старажытнарускай архітэктуры какошнікі. Яны потым сталі распаўсюджвацца на іншых помніках: і на Смаленскім княстве, і на Чарнігаўскай зямлі, потым гэта патрапіла на маскоўскую архітэктуру, пазнейшую. А першыя какошнікі тут. Майстар Іаан іх выконваў па дадатковым, як мы лічым, пажаданні і патрабаванні прападобнай Еўфрасінні.
Спаса-Праабражэнскі храм у Полацку адкрылі пасля рэстаўрацыі. – падрабязнасці тут.
З 2007 года работы вяла інтэрнацыянальная беларуска-расійская брыгада рэстаўратараў. Асаблівыя словы падзякі ўсім, хто працаваў у гэтым святым месцы, выказаў Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка. Прывітанне кіраўніка дзяржавы насельніцам і прыхаджанам манастыра зачытала старшыня Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Беларусі Наталля Качанава.
Наталля Качанава, старшыня Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Беларусі:
Следуючы запаветам продкаў берагчы і памнажаць багацці роднай зямлі, мы ажыццявілі сур'ёзную рэстаўрацыю храма з выкарыстаннем унікальных тэхналогій і методык, якія дазволілі. аднавіць найстаражытныя элементы царквы. Высокай ступені адзнакі заслугоўвае работа будаўнікоў, навукоўцаў, рэстаўратараў і ўсіх, хто працаваў у гэтым святым месцы. Дзякуючы рэалізацыі такіх праектаў уносіцца істотны ўклад у нашу агульную справу - умацаванне гістарычнай памяці беларускага народа..
