Гэтай традыцыі супрацоўніцтва 10 гадоў. У Віцебскай вобласці пошукавікі ў пагонах разам працавалі ўжо не раз, на Полаччыне — упершыню. Праведзены раскопкі на тэрыторыі дакi №35 (Баравухскі сельсавет), дакi №10 (Азінскі сельсавет) — былых пазіцыях Полацкага ўмацаванага раёна, дзе ў ліпені 1941 года гераічныя абаронцы амаль два тыдні стрымлівалі прасоўванне войскаў вермахта. Таксама працавалі ў раёне Баравухі-1 на месцы падзення збітага фашыстамі савецкага бамбавіка СБ-2, на тэрыторыі Зелянкоўскага і Маласітнянскага сельсаветаў.
Карэспандэнт "ПВ" пабывала ля дакi №35, каб убачыць, як байцы двух батальёнаў вядуць пошукавыя работы.
... Тут, у лясной зоне, такая цішыня... Цяжка ўявіць, што больш за 80 гадоў таму, а ў рамках шматвяковай гісторыі гэта зусім нядаўна, на гэтым месцы грымелі выбухі, штабнавалі кулямёты-аўтаматы, абаронцы дакi стаялі да смерці... Беларускія і расійскія пошукавікі працуюць плячом да пляча, дзейнічаюць зладжана, з веданнем справы. Інструменты - мац, металадэтэктар, рыдлёўкі, пэндзлікі для чысткі прадметаў, знойдзеных падчас раскопак. Разам з імі — актывісты пошукавага атрада "Разведчыкі вайсковай славы", ініцыятары абследавання дотаў Полацкага ўмацаванага раёна і стварэння мемарыяла.
Хлопцы ўвесь час нешта знаходзяць. Вось ручка лыжкі з ініцыяламі, выдрапанымi рукой байца, а вось салдацкі кацялок, на якім таксама бачныя літары. А значыць, ёсць надзея высветліць у архівах імёны абаронцаў дакi. Фрагменты магазiна ад ручнога кулямёта Дзегцярова, гранаты, дзясяткі патронаў. Побач з дакай - астанкі байца…
- Мы знайшлі іх метрах у трохстах адсюль, - кажа старэйшы інструктар 52-га АСПБ Аляксандр Каралевіч. - Можна толькі ўявіць, як усё было. Ён загінуў падчас бою, упаў у варонку, калегі яго прысыпалі зямлёй. Тады, у 1941 годзе, не было часу на пахаванне байцоў. Падчас палявых работ знаходзім нямала парэшткаў савецкіх салдат у верхавым заляганні. Там жа ляжалі фрагменты процігаза, падковы, каска. На жаль, не знайшлі нічога, што дало б магчымасць даведацца імя байца.
У размову ўступае намеснік камандзіра ўзвода 90-га асобнага спецыяльнага пошукавага батальёна старшы сяржант Аляксандр Бегішаў:
- Мы прыехалі ў складзе 10 чалавек. Галоўнае, што працуем разам з беларускім батальёнам. Робім адну справу, плячом да пляча. Нашы салдаты ўбачылі, як вядуцца палявыя работы ў вас. Многія ўпершыню вялі раскопкі на тэрыторыі дакi, на месцы падзення савецкага самалёта. А гэта новыя веды, набыццё вопыту. Акрамя таго, гаспадарамі арганізавана насычаная культурна-адукацыйная праграма.
У пошукавых работах разам з двума батальёнамі, акрамя пошукавікаў атрада "РВС", таксама ўдзельнічалі курсанты Полацкага кадэцкага вучылішча, прадстаўнікі СШ №1. Ва ўрачыстай абстаноўцы былі падведзены вынікі сумесных палявых работ. Як паведаміў камандзір 52-га АСПБ падпалкоўнік Андрэй Рубін, знойдзены і выняты касцяныя астанкі, якія належаць 11 вайскоўцам, якія загінулі ў перыяд з 1941 па 1944 гады, а таксама фрагментаваныя чалавечыя астанкі, колькасць, пол і ўзрост якіх будуць устаноўлены пасля правядзення судова-медыцынскай экспертызы.
Данііл Шапкін, салдат 90-га асобнага спецыяльнага пошукавага батальёна Мінабароны Расійскай Федэрацыі:
- Сам я з Тамбова, з'яўляюся членам грамадзянскага пошукавага атрада "Альтаір". Тут, у батальёне, працягваю займацца пошукавай дзейнасцю. У Беларусі ўпершыню. І ўпершыню працую на дак разам з вопытнымі пошукавікамі. Разам мы робім вялікую справу - падымаем парэшткі савецкіх байцоў, знаходзім іх рэчы. І заўсёды хочацца знайсці такія, якія б дапамаглі вызначыць імя загінуўшага.
Назар Фандо, салдат 52-га асобнага спецыялізаванага пошукавага батальёна:
- Па прафесіі я настаўнік гісторыі. Быў вопыт вядзення археалагічных раскопак. Даведаўся, што ёсць такі батальён, і, калі прызвалі, папрасіўся туды. Падчас вучобы ў ВДУ імя П.М. Машэрава мяне цікавіла тэма Другой сусветнай вайны, рыхтаваў навуковыя работы. Тут, у батальёне, падчас палявых пошукавых работ, можна сказаць, ужывую датыкаюся з ваеннай гісторыяй. І ўсё ўспрымаецца інакш. Не праз навуковыя тэорыі, а праз чалавека, героя…
Сяргей Корнеў, палкоўнік, начальнік упраўлення па ўвекавечанні памяці абаронцаў Айчыны і ахвяр войнаў Узброеных Сіл:
- Рашэнне аб правядзенні сумесных палявых пошукавых работах было прынята ў 2014 годзе на пасяджэнні Савета кіраўнікоў ваенных ведамстваў краін СНД. Таму, можна сказаць, у нас сёння маленькі юбілей. Такіх падраздзяленняў больш няма ні ў адной дзяржаве СНД. У адпаведнасці з планамі сумесныя работы праводзяцца як на тэрыторыі Беларусі, так і ў Ленінградскай вобласці. Мэта -усталяваць загінуўшых у гады войнаў, абмяняцца непасрэдна вопытам, інавацыямі ў правядзенні пошукавых работ. І, галоўнае, прадэманстраваць нашым нядобразычліўцам наша адзінства і непахіснасць курсу на супрацьдзеянне фальсіфікацыі гісторыі барацьбы з фашызмам і нацызмам.
